De schildklier is een doelwit van een van de meest voorkomende auto-immuunreacties in het lichaam. Meer dan 90% van de gevallen van hypothyreoïdie zijn eigenlijk auto-immuun van aard — vaak zonder dat mensen het weten.
Wanneer het immuunsysteem de schildklier aanvalt, noemen we dat Auto-immuun Schildklierziekte (AITD).
🧬 Wat is auto-immuniteit?
Normaal gesproken beschermt het immuunsysteem je tegen virussen, bacteriën en andere bedreigingen. Maar bij auto-immuniteit raakt dit systeem ontregeld — het lichaam begint zijn eigen weefsels als vijand te zien.
In het geval van AITD maakt het immuunsysteem antilichamen aan tegen:
-
TSH-receptoren (TSHR)
-
Thyroperoxidase (TPO)
-
Thyroglobuline (Tg)
Deze antilichamen interfereren met de hormoonproductie en veroorzaken:
-
Ziekte van Graves – overstimulatie van de schildklier → hyperthyreoïdie
-
Hashimoto’s thyroiditis – afbraak van schildklierweefsel → hypothyreoïdie
Deze aandoeningen vallen beide onder de paraplu van Auto-immuun Schildklierziekte (AITD).
⚠️ Wat zijn de symptomen?
Symptomen verschillen afhankelijk van het type AITD. Bij Graves kun je symptomen ervaren als hartkloppingen, zweten, angst en gewichtsverlies. Hashimoto’s kan zich uiten in vermoeidheid, depressie, gewichtstoename en kouwelijkheid.
Omdat het immuunsysteem de schildklier soms in fases aanvalt, kunnen mensen ook wisselende symptomen ervaren — van overactief naar traag en weer terug.
🧬 Genetische varianten (SNP’s)
Je DNA bevat aanwijzingen over hoe gevoelig je bent voor auto-immuunreacties. Kleine genetische variaties, zogeheten SNP’s (Single Nucleotide Polymorphisms), kunnen bijdragen aan een verhoogd risico op AITD.
Belangrijke genen die invloed hebben op auto-immuniteit zijn onder andere:
-
TSHR – verhoogde kans op auto-antilichaamvorming
-
CTLA4 – reguleert T-celactiviteit
-
PTPN22 – betrokken bij immuunremming
-
HLA-varianten – beïnvloeden hoe het lichaam eiwitten presenteert aan het immuunsysteem
-
FOXP3 – essentieel voor T-regulatorcellen
🧬 Deze SNP’s veroorzaken op zichzelf geen ziekte, maar verhogen wel de kwetsbaarheid — vooral in combinatie met leefstijlfactoren, tekorten of chronische stress.
🧩 Samenvatting
Bij auto-immuun schildklierziekte raakt het immuunsysteem in de war en valt het een van je belangrijkste organen aan — je schildklier. Dit kan leiden tot overactiviteit of onderactiviteit van het schildklierhormoon, met wijdverspreide gevolgen voor je gezondheid.
Inzicht in je genetische gevoeligheden én het vermijden van bekende triggers kan helpen om je immuunsysteem te kalmeren en verdere schade te beperken.