Estrogeen is een krachtig hormoon dat niet alleen essentieel is voor de vrouwelijke vruchtbaarheid, maar ook een grote invloed heeft op stemming, botgezondheid, huid, hersenen, en het hart- en vaatstelsel — bij zowel vrouwen als mannen. Een gezonde oestrogeenbalans is cruciaal: te weinig kan leiden tot vermoeidheid, depressie of botverlies, terwijl te veel of slechte afbraak klachten zoals PMS, gewichtstoename, angst of zelfs borstkanker kan veroorzaken.
In dit artikel verkennen we het volledige oestrogeenpad: de aanmaak, genetische variaties (zoals CYP19A1), de afbraak, en de rol van alcohol.
🧬 Oestrogeensynthese: Hoe wordt oestrogeen gemaakt?
🔹 Stap 1: Cholesterol → Pregnenolon
- Cholesterol wordt omgezet in pregnenolon, het moederhormoon voor alle steroïden.
- Enzym: CYP11A1 (in mitochondriën)
🔹 Stap 2: Pregnenolon → DHEA → Androsteendion
- Enzym: CYP17A1
🔹 Stap 3: Androgenen → Oestrogenen (via aromatase)
- Androsteendion → estron (E1)
- Testosteron → estradiol (E2)
- Enzym: Aromatase (CYP19A1)
🧬 De drie belangrijkste oestrogenen:
🔬 Genetisch Inzicht: CYP19A1 (Aromatase) en SNP’s
Het gen CYP19A1 codeert voor het enzym aromatase, dat androgenen omzet in oestrogenen. SNP’s (zoals rs10046, rs4646) kunnen zorgen voor verhoogde of verlaagde aromataseactiviteit.
👩 Effect bij vrouwen
Verhoogd: PMS, gevoelige borsten, fibromen, stemmingswisselingen, laag libido
Verlaagd: onregelmatige cyclus, acne, vruchtbaarheidsproblemen, angst, droge huid
👨 Effect bij mannen
Verhoogd: vetopslag, gynecomastie, laag libido, lage spiermassa, lage T
Verlaagd: hoge T maar lage spermakwaliteit, botverlies, droge huid
🧠 Hersen- en gemoedsinvloed
Estrogeen beïnvloedt serotonine, GABA en dopamine. Onbalans kan leiden tot:
- ↓ Oestrogeen: depressie, prikkelbaarheid, slapeloosheid
- ↑ Oestrogeen: angst, overprikkeling, stemmingswisselingen
🍷 Alcohol: De Versterker van Aromatase
Alcohol verhoogt de activiteit van aromatase (CYP19A1), vooral in vetweefsel en lever.
⚠️ Hoe alcohol oestrogeen verhoogt:
- ↑ CYP19A1-expressie → meer omzetting van testosteron in oestrogeen
- Verstoort leverontgifting: trage COMT, UGT, SULT enzymen
- ↓ Methylatie: verhoogt toxische metabolieten
- ↑ β-glucuronidase (in darm) → heropname van oestrogeen
Symptomen bij CYP19A1-gevoeligheid + alcohol:
🧪 Estrogeendetox: Hoe wordt oestrogeen afgebroken?
🔹 Fase II: Conjugatie (detoxificatie)
🔹 Fase III: Eliminatie via de darm
- Oestrogeen wordt via gal uitgescheiden
- Darmbacteriën met β-glucuronidase kunnen oestrogeen reactiveren
📈 Ondersteuning bij CYP19A1-gevoeligheid
🏋️️ Conclusie
Het CYP19A1-gen bepaalt in hoge mate hoeveel oestrogeen je aanmaakt. Variaties hierin kunnen leiden tot te hoge of te lage oestrogeenwaarden — met effecten op stemming, menstruatie, spiermassa, vetopslag en vruchtbaarheid.
Alcohol versterkt het effect van CYP19A1 door aromatase te activeren en leverontgifting te remmen. Daarom is het beperken van alcoholgebruik cruciaal voor mensen met een CYP19A1-variant of oestrogeendominantie.
Met de juiste voeding, suppletie en leefstijlinterventies kun je de oestrogeenbalans optimaal ondersteunen — afgestemd op jouw genetisch profiel.