De schildklier — dat kleine vlindervormige orgaantje in je hals — heeft een grote taak: het aansturen van je metabolisme, temperatuur, stemming, energie en nog veel meer. Maar hoe maakt dit orgaan precies de hormonen die zo'n enorme impact hebben op je gezondheid?
De productie van T3 en T4 is een verfijnd biochemisch proces met meerdere stappen. Het vraagt om voldoende bouwstenen, enzymen, cofactoren én goed functionerende genen. Laten we dit productieproces in kaart brengen — stap voor stap.
🧱 Grondstoffen: Tyrosine + Jodium
Om schildklierhormonen te maken, heeft je lichaam twee basiselementen nodig:
-
Tyrosine – een aminozuur dat als basis dient voor T3 en T4
-
Jodium – een essentieel mineraal dat wordt ingebouwd in de hormoonstructuur (T3 = 3 jodiumatomen, T4 = 4)
Deze bouwstenen worden samengebracht in een proces dat plaatsvindt binnen gespecialiseerde cellen van de schildklier.
🛠️ De Synthesestappen
1. Productie van Thyroglobuline (TG)
De schildkliercellen maken een groot eiwit genaamd thyroglobuline, dat rijk is aan tyrosineresiduen. Het fungeert als een soort “werkbank” waarop jodium straks gehecht wordt.
2. Jodide Oxidatie via TPO + Waterstofperoxide
Het jodium dat je uit voeding opneemt, komt je lichaam binnen als jodide (I⁻).
→ Dit moet eerst worden omgezet in actieve jodiumvorm (I) via het enzym TPO (thyroïdperoxidase) in aanwezigheid van waterstofperoxide (H₂O₂).
3. Jodering van Tyrosine
TPO koppelt het geactiveerde jodium aan tyrosine op thyroglobuline:
-
1 jodium = MIT (mono-jodotyrosine)
-
2 jodium = DIT (di-jodotyrosine)
4. Koppeling tot Schildklierhormonen
-
MIT + DIT → T3 (actief)
-
DIT + DIT → T4 (voornamelijk geproduceerd)
-
DIT + MIT → rT3 (inactieve vorm)
Eenmaal gevormd worden T3 en T4 afgescheiden uit thyroglobuline en vrijgelaten in de bloedbaan.
🧬 Belangrijke Genen (SNP’s)
Verschillende genen zijn betrokken bij deze stappen. Variaties (SNP’s) in deze genen kunnen dit proces beïnvloeden:
-
TG (Thyroglobuline)
Variaties zoals rs2076740 kunnen leiden tot structurele afwijkingen in het eiwit, met als gevolg een verminderde productie van schildklierhormonen of verhoogd risico op Hashimoto. -
TPO (Thyroïdperoxidase)
Vaak doelwit van auto-antilichamen. Antistoffen tegen TPO belemmeren de omzetting van jodide naar jodium → verminderde hormoonproductie. -
DUOX & NOX
Zorgen voor productie van H₂O₂. Als dit proces overactief of ongereguleerd is, kan het oxidatieve schade veroorzaken aan de schildklier. -
GPX1 (Glutathionperoxidase)
Breekt H₂O₂ af. Bij een variant zoals rs1050450 is deze afbraak vertraagd → verhoogd risico op oxidatieve stress en auto-immuniteit.
🧪 Essentiële Cofactoren
Deze nutriënten ondersteunen de hormoonproductie én beschermen de schildklier:
-
Selenium – essentieel voor TPO, GPX1 én omzetting van T4 naar T3
-
IJzer – nodig voor TPO-activiteit
-
Jodium – cruciaal voor hormoonstructuur, maar in balans met selenium
-
Tyrosine – de ruggengraat van het hormoon
-
Zink – ondersteunt TSH-afgifte en omzettingsenzymen
-
Glutathion – antioxidant die schade door H₂O₂ beperkt
🧨 Wat Kan Dit Proces Verstoren?
-
Jodiumtekort of -overschot
Te weinig → onvoldoende hormoonproductie
Te veel → oxidatieve stress en risico op auto-immuniteit (zeker bij seleniumtekort) -
Antistoffen tegen TPO of TG
→ Verstoren syntheseproces, vaak bij Hashimoto -
Goitrogenen (o.a. rauwe koolsoorten, soja)
→ Kunnen jodiumopname remmen (vooral bij jodiumtekort) -
Toxines (zoals fluoride, BPA, zware metalen)
→ Beïnvloeden enzymactiviteit of jodiumtransport -
Oxidatieve stress
→ Te veel H₂O₂ zonder voldoende GPX1 = schade aan schildklierweefsel
⚠️ Symptomen Bij Verstoring
-
Verminderde T3/T4: vermoeidheid, traagheid, kouwelijkheid, neerslachtigheid
-
Verhoogde rT3: mentale traagheid, energieverlies, burn-outgevoel
-
Overproductie: nervositeit, hartkloppingen, gewichtsverlies
📍 Samenvatting
De aanmaak van T3 en T4 is afhankelijk van een harmonieuze samenwerking tussen voedingsstoffen, enzymen, antioxidanten en genetica. Wanneer slechts één van deze schakels verstoord raakt — bijvoorbeeld door stress, een SNP, toxines of een tekort — kan dit leiden tot onder- of overproductie van schildklierhormonen.
🧠 Begrijpen hoe je schildklierhormonen gemaakt worden, geeft je inzicht in de oorzaken van disbalans — en opent de deur naar gerichte ondersteuning.