Heb je je ooit afgevraagd waarom pijn soms op een andere plek wordt gevoeld dan waar het probleem zich bevindt? Of waarom een hernia in de nek tintelingen in de hand kan veroorzaken? Het antwoord ligt in een fascinerende neurologische kaart van het lichaam: het dermatomenstelsel.
In dit artikel lees je wat dermatomen zijn, hoe ze verbonden zijn met de wervelkolomzenuwen, en hoe ze therapeuten helpen om pijnpatronen gerichter te beoordelen en behandelen.
🧠 Wat is een Dermatoom?
Een dermatoom is een huidgebied dat geïnnerveerd wordt door één enkele spinale zenuwwortel. In totaal zijn er 31 paar spinale zenuwen (behalve de eerste cervicale zenuw, C1, die geen dermatoom heeft), en elk paar voorziet een specifiek huidgebied van gevoel.
Dermatomen vormen samen een neurologische kaart van het lichaam, en zijn belangrijk voor:
- Het opsporen van gevoelsverlies of abnormale sensaties
- Het herkennen van zenuwcompressie of -schade
- Het begrijpen van referred pain (uitstralingspijn)
🧩 Hoe Werken Dermatomen?
Elke zenuwwortel verlaat het ruggenmerg en stuurt sensorische vezels naar een specifiek huidgebied. Enkele voorbeelden:
- C5: buitenkant van de bovenarm
- T4: tepellijn
- L4: binnenzijde scheenbeen en grote teen
- S1: buitenkant van de voet en hiel
Wanneer een zenuwwortel geïrriteerd is – door bijvoorbeeld een hernia, ontsteking of compressie – kan de hersenen pijn of vreemde sensaties registreren over het hele bijbehorende dermatoomgebied.
⚠️ Veelvoorkomende Signalen van Dermatome-betrokkenheid
🔍 Waarom Zijn Dermatomen Belangrijk in Massage en Manuele Therapie?
Kennis van dermatomen helpt therapeuten om:
- Zenuwpijn te onderscheiden van spier- of fasciapijn
- De oorzaak van uitstralingspijn te achterhalen
- Effectief te communiceren met andere zorgverleners
- Overprikkeling te vermijden in al gevoelige zones
Voorbeeld: Bij een cliënt met tintelingen in duim en wijsvinger, duidt dat op het C6-dermatoom – wat wijst op mogelijke compressie in de onderste nekwervels (C5–C6).
🗺️ Overzicht van Belangrijke Dermatomen
Hieronder een beknopt overzicht van veelvoorkomende dermatomen:
🧰 Tips voor Therapeuten: Zo Gebruik je Dermatomen in de Praktijk
✅ 1. Analyseer Uitstralingspijn
Gebruik een dermatomenkaart als cliënten pijn melden buiten het spiergebied. Bijvoorbeeld: uitstralende pijn in het been zonder lokale spierspanning kan wijzen op ischias of zenuwcompressie (L4–S1).
✅ 2. Combineer met Myotomen
Dermatomen gaan over gevoel, terwijl myotomen te maken hebben met spierfunctie. Door beide te combineren krijg je een vollediger beeld van de zenuwbetrokkenheid.
✅ 3. Ondersteun Multidisciplinaire Communicatie
Een goede dermatoomanalyse versterkt je verslaglegging of doorverwijzing naar bijvoorbeeld een huisarts, neuroloog of fysiotherapeut.
📌 Belangrijk Onderscheid: Dermatoom vs. Referred Pain vs. Triggerpoints
Door deze verschillen te begrijpen, voorkom je verkeerde interpretatie of behandeling.
🔚 Conclusie
Dermatomen zijn een krachtig diagnostisch hulpmiddel bij het beoordelen en behandelen van pijn- en gevoelsklachten. Door het lichaam als een neurologische kaart te zien, kunnen therapeuten de oorsprong van symptomen traceren, gerichter behandelen en bijdragen aan een holistisch zorgproces.
Of het nu gaat om nekpijn, ischias of tintelende vingers – dermatomen helpen je om de huid te verbinden met de wervelkolom en het symptoom met de bron.