Oestrogeen is een van de meest invloedrijke hormonen in het lichaam. Het beïnvloedt alles van de voortplantingsgezondheid en hersenfunctie tot botdichtheid, hart- en vaatbescherming en emotionele balans. Maar oestrogeen werkt niet alleen—het heeft receptoren nodig om zijn werking uit te oefenen.
Twee belangrijke genen—ESR1 en ESR2—coderen voor de oestrogeenreceptoren alfa en bèta. Deze receptoren bepalen hoe sterk, waar en op welke manier oestrogeen in het lichaam werkt. Genetische variaties in deze receptoren kunnen beïnvloeden hoe jouw lichaam op oestrogeen reageert, en verklaren mogelijk verschillen in hormoongevoeligheid, ziektegevoeligheid en reactie op therapieën.
🧬 Wat zijn ESR1 en ESR2?
Deze receptoren hebben verschillende functies:
- ERα (ESR1) stimuleert voornamelijk celgroei en reproductie
- ERβ (ESR2) werkt eerder remmend, ontstekingsregulerend en beschermend
🧬 Genetische Variaties (SNP’s) in ESR1 & ESR2
🔍 Veelvoorkomende ESR1-SNP’s:
- rs2234693 (PvuII)
- rs9340799 (XbaI)
Geassocieerd met:
- Verhoogd risico op borst- of baarmoederkanker
- Veranderde reactie op hormoontherapie (HRT)
- Oestrogeengevoeligheid (PMS, gevoelige borsten, angst)
🔍 Veelvoorkomende ESR2-SNP’s:
- rs1256049
- rs4986938
Deze kunnen invloed hebben op:
- Stemmingsregulatie, vooral bij hormonale schommelingen
- Cognitieve functie en stressgevoeligheid
- Bescherming tegen ontsteking en metabole problemen
⚖️ Wat gebeurt er bij verstoorde receptoractiviteit?
Mensen met deze patronen voelen zich vaak “extra gevoelig” voor oestrogeen, ervaren intensere PMS of stemmingswisselingen tijdens de cyclus.
🧠 Brein, Stemming & ESR2
Oestrogeenreceptor β (ESR2) wordt sterk tot expressie gebracht in de hippocampus, amygdala en prefrontale cortex — hersengebieden die betrokken zijn bij:
- Stemming en angst
- Geheugen en focus
- Stressbestendigheid
Een goed functionerend ESR2-gen helpt cortisol te bufferen, hersenweefsel te beschermen en emotionele stabiliteit te behouden. Verminderde activiteit kan bijdragen aan:
- Angst
- Slechter geheugen
- Verhoogde gevoeligheid voor hormonale schommelingen
🧬 Oestrogeenreceptoren & Hormoontherapie
Je ESR1/ESR2-balans kan invloed hebben op je reactie op:
- Hormoonsubstitutietherapie (HRT)
- Fyto-oestrogenen (bijv. soja, lijnzaad)
- Selectieve oestrogeenreceptormodulatoren (SERMs) zoals tamoxifen
Voorbeeld:
- Vrouwen met hoge ESR1-activiteit ervaren vaker bijwerkingen bij oestrogeentherapie
- Vrouwen met lage ESR2-activiteit kunnen baat hebben bij ERβ-stimulerende stoffen (zoals resveratrol of hop)
🍽️ Leefstijl & Voeding ter Ondersteuning van ESR1/ESR2-balans
🧠 Tot Slot
Je oestrogeenspiegels vertellen slechts een deel van het verhaal—hoe jouw lichaam op oestrogeen reageert, hangt sterk af van de receptoren, vooral ESR1 en ESR2.
Als ESR1 overactief is en ESR2 onderactief, kun je zelfs bij kleine hormonale schommelingen al sterke fysieke en emotionele effecten ervaren. Genetische inzichten, leefstijlstrategieën en gerichte voeding kunnen helpen om de hormonale gevoeligheid te balanceren en klachten te verminderen.