Inleiding
Coeliakie is een auto-immuunziekte die het spijsverteringsstelsel aantast. Het wordt veroorzaakt door gluten, een eiwit dat voorkomt in tarwe, gerst en rogge. Bij mensen met coeliakie valt het immuunsysteem per ongeluk de dunne darm aan wanneer gluten wordt geconsumeerd, wat schade aanricht aan het darmweefsel en verschillende gezondheidsproblemen veroorzaakt.
Bepaalde genetische factoren spelen een cruciale rol in het risico op het ontwikkelen van coeliakie. Twee belangrijke genen die aan de aandoening zijn gekoppeld, zijn HLA-DQA1 (rs2187668) en HLA-DQB1 (rs7454108). Het hebben van varianten (SNP’s) in deze genen verhoogt de kans op het ontwikkelen van coeliakie, hoewel niet iedereen met deze SNP’s de ziekte zal krijgen.
De Rol van HLA-DQA1 (rs2187668) en HLA-DQB1 (rs7454108)
De HLA-DQA1- en HLA-DQB1-genen maken deel uit van het menselijk leukocytenantigeen (HLA)-systeem, dat het immuunsysteem helpt reguleren. Deze genen produceren eiwitten die immuuncellen helpen vreemde indringers te herkennen. Bij mensen met coeliakie identificeren deze eiwitten gluten echter ten onrechte als een bedreiging en veroorzaken ze een auto-immuunreactie.
Wat Gebeurt Er Bij Mensen Met SNP’s in Deze Genen?
- HLA-DQA1 (rs2187668) – Een veelvoorkomende genetische variant geassocieerd met coeliakie, vooral gekoppeld aan de HLA-DQ2-variant.
- HLA-DQB1 (rs7454108) – Geassocieerd met de HLA-DQ8-variant, een andere genetische marker die sterk verband houdt met coeliakie.
Het hebben van een of beide van deze genetische varianten verhoogt het risico op coeliakie aanzienlijk, hoewel andere omgevingsfactoren en het immuunsysteem ook een rol spelen.
Symptomen van Coeliakie
Mensen met deze genetische SNP’s die coeliakie ontwikkelen, kunnen last krijgen van een breed scala aan symptomen, waaronder:
- Spijsverteringsproblemen: Chronische diarree, een opgeblazen gevoel, gasvorming, constipatie, misselijkheid en buikpijn.
- Voedingsstoffentekorten: Door beschadiging van de darm heeft het lichaam moeite met het opnemen van voedingsstoffen, wat kan leiden tot tekorten aan ijzer, vitamine B12, foliumzuur en calcium.
- Vermoeidheid en zwakte: Slechte opname van voedingsstoffen kan chronische vermoeidheid en spierzwakte veroorzaken.
- Huidproblemen: Sommige mensen ontwikkelen dermatitis herpetiformis, een jeukende, blaarachtige huiduitslag.
- Neurologische symptomen: Brain fog, hoofdpijn, depressie en angst kunnen voorkomen.
- Gewrichts- en botpijn: Verhoogd risico op osteoporose en artritis door slechte calciumopname.
Als coeliakie onbehandeld blijft, kan dit op de lange termijn leiden tot complicaties zoals ondervoeding, verzwakte botten, onvruchtbaarheid en zelfs een verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker.
Hoe Om Te Gaan Met Coeliakie
Als iemand SNP’s heeft in HLA-DQA1 (rs2187668) of HLA-DQB1 (rs7454108) en symptomen ervaart die wijzen op coeliakie, kunnen de volgende stappen worden ondernomen:
- Laat je testen: Een bloedtest kan controleren op specifieke antilichamen die verband houden met coeliakie. Een darmbiopsie kan de diagnose bevestigen.
- Volg een strikt glutenvrij dieet: De enige effectieve behandeling voor coeliakie is het volledig vermijden van gluten. Dit betekent het elimineren van voedingsmiddelen zoals brood, pasta, ontbijtgranen en alles dat tarwe, gerst of rogge bevat.
- Lees etiketten zorgvuldig: Gluten kan verborgen zitten in bewerkte voedingsmiddelen, sauzen en zelfs medicijnen. Let op gecertificeerde glutenvrije labels.
- Eet voedingsrijke maaltijden: Zorg voor een dieet rijk aan ijzer, calcium, vitamine D en B-vitamines om tekorten aan te vullen.
- Ondersteun je darmgezondheid: Het eten van probiotische voedingsmiddelen, vezels en ontstekingsremmende voedingsmiddelen kan helpen bij het herstellen van de darm.
- Monitor symptomen: Houd symptomen bij en raadpleeg een arts als problemen aanhouden, aangezien sommige mensen naast coeliakie ook andere auto-immuunziekten ontwikkelen.
- Overweeg supplementen: Omdat de opname van voedingsstoffen verstoord kan zijn, kunnen supplementen zoals vitamine D, magnesium en ijzer nodig zijn.
- Sluit je aan bij een steungroep: Leven met coeliakie kan uitdagend zijn, dus contact met anderen die een glutenvrij dieet volgen, kan nuttig advies en emotionele steun bieden.
Conclusie
Coeliakie is sterk gekoppeld aan genetische variaties in HLA-DQA1 (rs2187668) en HLA-DQB1 (rs7454108). Hoewel niet iedereen met deze SNP’s de ziekte ontwikkelt, moeten degenen die dat wel doen een levenslang glutenvrij dieet volgen om symptomen te beheersen en complicaties te voorkomen. Met de juiste aanpassingen in voeding en levensstijl kunnen mensen met coeliakie een gezond en volwaardig leven leiden. Als iemand vermoedt coeliakie te hebben, kunnen tests en vroege dieetveranderingen een groot verschil maken in het algehele welzijn.