Het MTHFR-gen (Methyleentetrahydrofolaatreductase) speelt een sleutelrol in de methylatiecyclus van je lichaam—een cruciaal proces voor ontgifting, aanmaak van neurotransmitters, DNA-herstel en cardiovasculaire gezondheid. Variaties in dit gen komen vaak voor en beïnvloeden hoe efficiënt je lichaam folaat, homocysteïne en andere essentiële stoffen verwerkt.
In dit artikel leggen we uit wat MTHFR doet, welke genetische varianten (SNP’s) het meest voorkomen, wat hun effect op je gezondheid kan zijn, en welke voeding en supplementen het beste ondersteunen.
🧬 Wat Doet MTHFR?
Het MTHFR-gen codeert voor een enzym dat folaat (vitamine B9) omzet in de actieve vorm: 5-MTHF (5-methyltetrahydrofolaat). Deze actieve vorm is essentieel voor:
- Het omzetten van homocysteïne in methionine
- Het aanmaken van SAMe (S-adenosylmethionine), de primaire methyl-donor van je lichaam
- De productie van neurotransmitters (zoals dopamine, serotonine en noradrenaline)
- Het behoud van DNA-stabiliteit en -herstel
Als het MTHFR-enzym door een genetische variant minder efficiënt werkt, kan dit leiden tot een verminderde methylatiecapaciteit en verhoogde homocysteïnespiegels—wat het risico vergroot op hartziekten, stemmingsstoornissen, ontsteking en zwangerschapscomplicaties.
🔍 Veelvoorkomende MTHFR-Varianten en Hun Effect
1. C677T (rs1801133)
- Een van de meest onderzochte MTHFR-varianten.
- Mensen met één kopie (CT) hebben een matig verminderde enzymactiviteit (~30%).
- Twee kopieën (TT) kunnen leiden tot tot 70% verminderde activiteit.
- Geassocieerd met verhoogde homocysteïne, hoger risico op hart- en vaatziekten, stemmingsstoornissen en neuraalbuisdefecten tijdens de zwangerschap.
2. A1298C (rs1801131)
- Een andere veelvoorkomende variant die de enzymfunctie op een andere manier beïnvloedt.
- Homozygoten (CC) hebben vaak een verminderde methylatiecapaciteit, zonder verhoogde homocysteïne.
- Vaker gekoppeld aan neurotransmitterdisbalans, vermoeidheid, fibromyalgie en stemmingswisselingen.
3. Compound Heterozygous (C677T + A1298C)
- Eén kopie van elke variant.
- Kan leiden tot een matige vermindering van de enzymfunctie, met een breed scala aan symptomen afhankelijk van voedingsstatus en levensstijl.
🍽️ Voedingsondersteuning bij MTHFR-Varianten
Ondersteuning van je MTHFR-route vereist de juiste nutriënten in de juiste vorm. Hierop moet je letten:
✅ Actieve B-vitamines
- 5-MTHF (L-methylfolaat) – de actieve folaatvorm die de MTHFR-blokkade omzeilt.
- Vitamine B12 (methylcobalamine of adenosylcobalamine) – essentieel voor homocysteïneafbraak en ondersteuning van het zenuwstelsel.
- Vitamine B6 (P5P) – ondersteunt methylatie en neurotransmittermetabolisme.
- Riboflavine (Vitamine B2) – cofactor voor het MTHFR-enzym, vooral belangrijk bij C677T.
✅ Andere Belangrijke Nutriënten
- Magnesium – nodig voor meer dan 300 enzymatische reacties, waaronder methylatie.
- Choline – ondersteunt alternatieve methylatieroutes.
- Zink – essentieel voor DNA-methylatie en enzymactiviteit.
- Trimethylglycine (Betaïne) – helpt homocysteïne te recyclen via het BHMT-pad.
⚠️ Nutriënten om te Vermijden bij MTHFR-Varianten
- Foliumzuur – de synthetische vorm van folaat die voorkomt in veel bewerkte voeding en goedkope multivitaminen. Mensen met MTHFR-varianten kunnen foliumzuur slecht omzetten, en het kan concurreren met natuurlijke folaten voor opname.
🧩 De Folaatval uitgelegd
Een minder bekend maar belangrijk concept bij MTHFR is de folaatval. Dit ontstaat wanneer er voldoende foliumzuur of folaat beschikbaar is, maar door verminderde methylatie (bijvoorbeeld bij MTHFR-mutaties) wordt het folaat niet bruikbaar omgezet.
Hoe werkt dit?
- Voor methylatie zijn zowel actieve folaat (5-MTHF) als actieve B12 (methylcobalamine) nodig.
- Bij een B12-tekort, of bij verminderde MTHFR-functie, kan folaat niet goed gebruikt worden.
- Hierdoor ontstaat een opstapeling van 5,10-methylene-THF en ontstaat paradoxaal genoeg een functioneel folaattekort op cellulair niveau—zelfs als bloedwaarden normaal of hoog zijn.
Symptomen van de folaatval kunnen zijn:
- Vermoeidheid
- Brain fog
- Verhoogd homocysteïne
- Bloedarmoede-achtige symptomen ondanks normale folaatinname
Om de folaatval te vermijden:
- Zorg voor voldoende methylfolaat en actieve B12
- Vermijd hoge doseringen foliumzuur, die de folaatreceptoren kunnen blokkeren
- Los eventuele B12-opnameproblemen op, zoals lage maagzuurproductie of intrinsieke factor-tekort
🧠 Symptomen Geassocieerd met MTHFR-Problemen
Afhankelijk van je SNP’s en voedingsstatus kunnen MTHFR-gerelateerde symptomen zijn:
- Brain fog en vermoeidheid
- Angst en depressie
- Vruchtbaarheidsproblemen of miskramen
- Migraine
- Verhoogd homocysteïne
- Slechte ontgifting
🔍 Testen & Vervolgstappen
Heb je symptomen of een familiegeschiedenis van hart- of psychische aandoeningen? Dan kan genetische testing op MTHFR (en homocysteïne-niveaus) zinvol zijn. Werk met een behandelaar samen om je voeding en supplementen af te stemmen op je genetische profiel.
✅ Samenvatting
MTHFR is een krachtig gen dat via de methylatiecyclus vele aspecten van je gezondheid beïnvloedt. Door je varianten te begrijpen—en deze te ondersteunen met gerichte voeding—kun je je energie, stemming en vitaliteit op de lange termijn optimaliseren.
Je genen zijn niet je lot—maar wel je routekaart. Gebruik ze wijs.