Neurotransmitters zijn chemische boodschappers die ervoor zorgen dat je hersenen en zenuwstelsel met elkaar communiceren. Ze beïnvloeden alles: van je stemming en geheugen tot je motivatie, slaap en stressbestendigheid. Namen als serotonine, dopamine, GABA en noradrenaline klinken bekend—maar waar komen deze stoffen eigenlijk vandaan?
Het antwoord: je lichaam maakt ze zelf aan, met behulp van aminozuren uit voeding, enzymen en belangrijke vitamines en mineralen. Dit proces heet neurotransmittersynthese. Als dit goed verloopt, functioneert je brein helder, stabiel en in balans. Als het verstoord is? Dan kun je klachten ervaren zoals brain fog, stemmingswisselingen, angst of uitputting.
In dit artikel ontdek je hoe neurotransmitters worden gemaakt, welke voedingsstoffen ze nodig hebben, en wat de aanmaak kan verstoren.
Wat Zijn Neurotransmitters?
Neurotransmitters zijn moleculen die signalen overdragen tussen zenuwcellen. Belangrijke voorbeelden zijn:
- Dopamine – motivatie, plezier, focus
- Serotonine – stemming, rust, slaap, spijsvertering
- Noradrenaline – alertheid, energie, stressrespons
- GABA – ontspanning, kalmering van het zenuwstelsel
- Acetylcholine – geheugen, leren, aandacht
- Glutamaat – stimulatie, leervermogen, geheugen
Elke neurotransmitter wordt via een specifieke route gesynthetiseerd, beginnend met een aminozuur en afhankelijk van enzymen en cofactoren zoals B-vitamines, magnesium en ijzer.
🧬 Hoe Worden Neurotransmitters Aangemaakt?
Hieronder zie je hoe enkele van de belangrijkste neurotransmitters worden gevormd:
1. Dopamine → Noradrenaline → Adrenaline
Start-aminozuur: Tyrosine (uit eiwitten of via omzetting van fenylalanine)
Stappen:
- Tyrosine → L-DOPA via tyrosinehydroxylase (vereist BH4 + ijzer)
- L-DOPA → Dopamine via DOPA-decarboxylase (vitamine B6)
- Dopamine → Noradrenaline (met koper + vitamine C)
- Noradrenaline → Adrenaline (met SAMe als methyldonor)
2. Serotonine → Melatonine
Start-aminozuur: Tryptofaan
Stappen:
- Tryptofaan → 5-HTP via tryptofaanhydroxylase (BH4 + ijzer)
- 5-HTP → Serotonine via aromatisch aminozuurdecarboxylase (vitamine B6)
- Serotonine → Melatonine (via methylering + acetylatie)
3. GABA
Start-aminozuur: Glutamaat
Stap:
- Glutamaat → GABA via glutamaatdecarboxylase (vitamine B6)
4. Acetylcholine
Startbouwstenen: Choline + Acetyl-CoA
Stap:
- Samengevoegd via choline-acetyltransferase
Benodigde nutriënten: choline, pantotheenzuur (B5), magnesium
🧪 Belangrijke Nutriënten voor Neurotransmittersynthese
🚫 Wat Kan Neurotransmittersynthese Verstoren?
- Eenzijdige voeding (tekort aan eiwitten of B-vitamines)
- Genetische variaties (bijv. MTHFR, COMT, MAOA, GCH1)
- Chronische stress (put nutriënten en enzymactiviteit uit)
- Ontstekingen of oxidatieve stress
- Spijsverteringsproblemen (slechte opname van aminozuren en nutriënten)
- Toxische belasting (zware metalen, pesticiden)
- Alcohol- of drugsgebruik
Zelfs een lichte tekort aan één cofactor—zoals B6 of ijzer—kan al leiden tot verlaagde neurotransmitterspiegels.
🧘♀️ Hoe Ondersteun Je Een Gezonde Neurotransmitterproductie?
✅ Eet voldoende eiwitrijke voeding – voor aminozuren (zoals kalkoen, eieren, linzen)
✅ Neem voldoende B-vitamines – vooral B6, B12, folaat (bij voorkeur in geactiveerde vorm)
✅ Zorg voor een gezonde darm – voor goede opname van nutriënten
✅ Beheer stress – via slaap, ademhaling, beweging, rustmomenten
✅ Beperk toxische belasting – vermijd pesticiden, alcohol, plastic
✅ Laat je eventueel testen – op genetica, nutriëntenstatus of neurotransmitterprofiel (via een arts of therapeut)
Conclusie
Neurotransmitters zijn de chemische boodschappers die bepalen hoe je denkt, voelt, focust en functioneert. En het mooie is: je lichaam maakt ze zelf aan—elke dag. Maar dit verfijnde proces hangt af van voeding, genetica, stress en opname van de juiste bouwstoffen.
Door te begrijpen hoe neurotransmitters worden gevormd, en door je lichaam hierbij gericht te ondersteunen met voeding, suppletie en leefstijl, kun je diepgaand invloed uitoefenen op je helderheid, stemming en mentale veerkracht—van binnenuit.