Histamine is een belangrijke molecule in het lichaam die een rol speelt in het immuunsysteem, de spijsvertering en hersenfunctie. Hoewel histamine essentieel is voor een goede gezondheid, kan een teveel ervan leiden tot histamine-intolerantie, allergische reacties en chronische ontstekingen.
In dit artikel leggen we uit wat histamine is, hoe het werkt, waarom het soms problemen veroorzaakt en hoe genetica een rol speelt bij histamine-intolerantie. We bespreken ook manieren om histamine-overbelasting onder controle te houden.
Wat is Histamine?
Histamine is een biogene amine, een chemische stof die zowel als neurotransmitter als boodschapper van het immuunsysteem fungeert. Het wordt geproduceerd door mestcellen, basofielen en bepaalde neuronen.
Histamine heeft verschillende belangrijke functies:
✅ Immuunrespons – Histamine wordt vrijgegeven bij infecties, verwondingen of allergische reacties om ontstekingen te bevorderen en indringers te bestrijden.
✅ Maagzuurproductie – Het stimuleert de afgifte van maagzuur om voedsel te verteren.
✅ Hersenfunctie – Werkt als een neurotransmitter en reguleert slaap-waakcycli en cognitieve functies.
✅ Regulatie van bloedvaten – Zorgt voor verwijding van bloedvaten en verhoogt de bloedtoevoer naar beschadigde of geïnfecteerde gebieden.
Wanneer Wordt Histamine een Probleem?
Normaal gesproken wordt histamine efficiënt afgebroken. Maar wanneer histamineniveaus te hoog worden of de afbraak niet goed functioneert, kunnen er klachten ontstaan.
Problemen met histamine ontstaan als:
- Het lichaam te veel histamine afgeeft (bijv. allergieën, infecties, stress).
- De afbraak van histamine niet goed werkt (door genetische factoren, enzymtekort of voeding).
- De voeding te veel histamine bevat (uit gefermenteerde of bewerkte producten).
Symptomen van een Histamine-Overschot
🚨 Spijsverteringsproblemen – Opgeblazen gevoel, brandend maagzuur, misselijkheid, diarree
🚨 Huidreacties – Netelroos, jeuk, eczeem, roodheid
🚨 Hoofdpijn en migraine
🚨 Verstopte neus en niezen
🚨 Duizeligheid, angst of hartkloppingen
🚨 Menstruatieklachten en PMS
Als deze symptomen vaak optreden zonder een duidelijke allergie, kan histamine-intolerantie de oorzaak zijn.
Histamine-Intolerantie: Oorzaken & Genetische Factoren
Histamine-intolerantie ontstaat wanneer het lichaam histamine niet goed kan afbreken, waardoor het zich ophoopt. Dit kan komen door:
1️⃣ Enzymtekorten
Histamine wordt afgebroken door twee belangrijke enzymen:
- Diamine Oxidase (DAO) – Breekt histamine af in de darmen.
- Histamine-N-Methyltransferase (HNMT) – Metaboliseert histamine in weefsels en de hersenen.
2️⃣ Genetische Variaties (SNP's) die de Histamine-Afbraak Beïnvloeden
Bepaalde SNP’s (single nucleotide polymorphisms) kunnen de enzymactiviteit verminderen en leiden tot histamine-intolerantie:
- DAO-gen (AOC1 SNP’s, zoals rs10156191) – Lage DAO-activiteit zorgt voor verminderde histamine-afbraak in de darmen.
- HNMT-gen (SNP rs11558538) – Beïnvloedt de histamine-afbraak in weefsels en kan histamine-gerelateerde hersenproblemen veroorzaken.
- MAO-genvarianten (Monoamine Oxidase) – Kunnen de afbraak van histamine in de hersenen beïnvloeden en zo stemming en cognitie beïnvloeden.
- MTHFR-genmutaties – Beïnvloeden de methylatie, een proces dat nodig is voor de afbraak van histamine via HNMT.
3️⃣ Darmgezondheid & Dysbiose
- Leaky gut (lekkende darm) en een onevenwichtige darmflora kunnen de histamineproductie verhogen en de afbraak verminderen.
- SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth) – Bepaalde darmbacteriën produceren histamine, wat de klachten kan verergeren.
4️⃣ Voedingsstoffen & Cofactoren
De afbraak van histamine hangt af van verschillende voedingsstoffen:
- Vitamine B6 – Nodig voor DAO-activiteit.
- Koper – Een cofactor voor DAO.
- Vitamine C – Helpt bij de afbraak van histamine.
- Methylatie-voedingsstoffen (B12, folaat, choline) – Ondersteunen HNMT-activiteit.
5️⃣ Voeding Rijk aan Histamine
Sommige voedingsmiddelen bevatten van nature histamine of triggeren de afgifte ervan:
- Histaminerijke voeding: Oude kazen, gefermenteerde voedingsmiddelen, bewerkte vleeswaren, alcohol.
- Histaminevrijmakers: Aardbeien, tomaten, citrusvruchten, aubergine.
Hoe Histamine Vrijgegeven Wordt
Histamine wordt opgeslagen in mestcellen en basofielen en komt vrij als reactie op triggers zoals allergenen, infecties of stress.
Stappen van Histamine-Afgifte:
1️⃣ Trigger wordt gedetecteerd – Pollen, voedselallergenen, stress of bacteriën activeren het immuunsysteem.
2️⃣ Mestcellen degranuleren – Histamine komt vrij in de bloedbaan.
3️⃣ Histamine bindt zich aan receptoren – Dit veroorzaakt ontstekingen, zwellingen en immuunreacties.
4️⃣ Enzymen breken histamine af – DAO en HNMT verwijderen overtollig histamine.
Als histamine niet snel genoeg wordt afgebroken, blijft het circuleren en veroorzaakt het symptomen.
Hoe Histamine-Intolerantie Aan te Pakken
Als je vermoedt dat je histamine-intolerantie hebt, kun je deze stappen volgen:
1. Vermijd Histaminerijke Voeding
🛑 Vermijden:
- Gefermenteerde voedingsmiddelen (kaas, yoghurt, kimchi, kombucha)
- Gerijpt vlees (salami, bacon, gerookte vis)
- Alcohol, vooral rode wijn en bier
- Azijn en sojasaus
- Tomaten, spinazie, aubergine, avocado’s
2. Ondersteun DAO & HNMT Enzymen
✔ DAO-activiteit verhogen met:
- Vitamine B6
- Koper
- Zink
- Quercetine (een natuurlijke antihistamine)
✔ HNMT ondersteunen met methylatie-voedingsstoffen: - Folaat (uit bladgroenten)
- B12 (uit vlees, eieren of supplementen)
- Choline (uit eieren, vis, noten)
3. Verbeter de Darmgezondheid
🦠 Een gezonde darmflora ondersteunen met:
- Probiotica (lage-histamine stammen zoals Lactobacillus rhamnosus)
- Bottenbouillon & collageen om de darmwand te herstellen
- Spijsverteringsenzymen om voedsel beter af te breken
4. Gebruik Natuurlijke Antihistamines
🌿 Natuurlijke histamineblokkers:
- Vitamine C – Helpt histamine afbreken.
- Quercetine – Stabiliseert mestcellen en vermindert histamine-afgifte.
- Brandnetel – Werkt als een natuurlijk antihistamine.
- Bromelaïne – Zit in ananas en helpt ontstekingen verminderen.
5. Verminder Stress & Zorg voor Goede Slaap
😴 Slechte slaap en hoge stress verhogen histamineniveaus. Probeer:
- Meditatie & ademhalingsoefeningen
- Magnesiumsupplementen voor ontspanning
- Een vast slaapschema
Conclusie
Histamine is essentieel, maar in overmaat schadelijk. Histamine-intolerantie kan leiden tot allergieën, hoofdpijn, spijsverteringsproblemen en huidklachten.
Met de juiste voeding, supplementen en leefstijlaanpassingen kun je histamine-intolerantie onder controle houden en je gezondheid verbeteren.